ABD ve NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi tartışılırken silahlanma ve uyuşturucu gibi bildik iki konu, sanki “bilinmiyormuş” gibi yine gündeme geldi…
Silahlanmanın savaşla, hastalığın ve salgının ilaçla, uyuşturucunun uluslararası işbirliği boyutunu “herkes” bilir ama o aynı “herkes” bilmiyor gibi davranır, tıpkı Marquez’in Kırmızı Pazartesi’ndeki cinayet gibi!
Afganistan’da afyon yetiştirmek yasak olsa da dünyada afyon üretiminin yaklaşık yüzde 90’ının Afganistan’da yapıldığını, “afyon ekonomisinin” yıllık 6,6 milyar dolar olduğunu ve haşhaş üretimi sonrası ortaya çıkan ticaretten en büyük payı alanlardan birinin Taliban olduğunu herkes biliyor!
Herkes dediğim de “herkes” değil. Örneğin BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) ya da ABD’ye kontrolündeki “Afganistan’ın Yeniden İnşası Özel teftiş Heyeti” SIGAR yalnızca “yasak” olan afyon üretiminin Afganistan ekonomisindeki payının yaklaşık yüzde 11 olduğunu bilmiyor, Taliban’ın haşhaş ekiminden de, afyonun işlenmesi ve kaçırılması üzerinden de 400 milyon dolar para kazandığını da biliyor!
Aynı gerçekler silahlanma için de geçerli!
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) raporuna gore dünyada askeri harcamalar 2020’de yaklaşık 2 trilyon dolar (tam tamına 1 trilyon 981 milyar dolar) olmuş! Üstelik pandemi nedeniyle dünya ekonomisi yüzde 4,4 oranında küçülürken, adına bir de utanmadan “savunma sanayi” denen silah sanayi yüzde 2,6 oranında artmış! Yani dünyada krize neden olan, milyonlarca insanın ilaca ve tedaviye ulaşamadığı için öldüğü bir ortamda askeri harcamalar hız kesmek bir yana daha artmış! Nitekim SIPRI raporuna göre yüzde 62’sine ABD, Çin, Hindistan, Rusya ve İngiltere’nin hakim olduğu yaklaşık 2 trilyon dolarlık askeri harcamaların 1988’den bu yana ulaşılan en büyük rakam olduğu belirtiliyor. Tabi Türkiye’de bu sürecin tam merkezinde yer almış. Yoksulluk, yolsuzluk, işsizlik gerçekliğine rağmen Türkiye’nin de 2011-2020 arasındaki askeri harcamalarının artış hızı yüzde 77 olmuş!
Silahlanmada ve silah ihracatında bir diğer gerçeklik ise aynı ülkelerin “savaşan taraflara” sattığı silahlar!
Örneğin, 2020 Dağlık Karabağ savaşında Ermenistan’ın Azerbaycan’a karşı kullandığı silahların yüzde 94’ünü, Azerbaycan’ın Ermenistan’a karşı kullandığı silahların yüzde 60’ını Rusya satmış! Azerbaycan silahlarının yüzde 27’sini de İsrail’den, yüzde 2,9’unu da Türkiye’den almış!