Göç Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Erdoğan, 2017 yılında yaptıkları araştırmalarda Suriyeli sığınmacıların yüzde 60’nın “savaş biter bitmez” ülkelerine döneceğini belirttiklerini, bugün bu sayının ters yönde ilerlediğini söylemesini ise hiç kimse duymak bile istemiyor ama belli ki “gönüllü geri dönüş kapısı” kapalı, geriye “zorla geri gönderme” kalıyor! Uluslararası hukuk, 1951 Cenevre Anlaşması bu aralar “kağıt üstünde” kalmış olsa da 4 milyon Suriyeliyi zorla geri göndermek mümkün de değil, gerçekçi de! Çok açık ki, gerekçesi ne olursa olsun, ekonomik, siyasi, savaş, iklim, bütün dünya deneyleri gösteriyor ki, ülkelerini terk edenlerin gittikleri ülkede kalış süreleri uzadıkça “kendi evlerine dönüşleri” de o kadar azalıyor…
Kızıldığını ve bu yazı okunurken de kızılacağını biliyorum ama gerçek şu ki; Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin ezici bir bölümü burada kalacak! Düzensiz ve kontrolsüz göçün ülkelerin demografik yapıları başta olmak üzere, sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi yapılarını genellikle olumsuz etkilediği de kesin. Bu gerçekliği duygusal reflekslerle ya da “göndereceğiz” söylemleriyle ortadan kaldıramayız! Tartışmayı göç eden kişiler üzerinden değil, göçe neden olan siyaset üzerinden yürütmeli! Dünyanın hiçbir yerinde tam anlamıyla çözülememiş ve Avrupa başta olmak üzere yabancı düşmanı, faşist ve ırkçı hareketleri büyütmüş, nefreti en üst boyuta taşımış bu büyük sorun karşısında aklı ve bilimsel gerçekleri öne çıkaran daha sağduyulu bir yaklaşıma ihtiyaç var.
Bunun birinci adımı Türkiye’de bir Göç ve Uyum Bakanlığı kurmak ve sorunun uluslararası boyutunu görerek konuyu BM başta olmak üzere uluslararası alana taşıyarak, bölge ülkeleriyle birlikte barış ve istikrar için uluslararası çözüm aramaktır!
20 Nisan 2022, İstanbul
Necdet Saraç